Το ποδόσφαιρο μπορεί να βοηθήσει να μπει σε σειρά η ζωή ενός νεαρού παιδιού, εάν έχει κατάλληλη πειθαρχία και κίνητρα. Το ποδόσφαιρο προσελκύει τα παιδιά που έχουν μια φυσική επιθετικότητα και τάση για αθλητισμό. Μπορεί να είναι ένας τέλειος τρόπος να δείξουν αυτές τις ικανότητες μέσα σε μία ομάδα ενώ θα χτίζουν την σχέση τους με τους συμπαίκτες και τους προπονητές τους.
Πολύς θόρυβος έχει δημιουργηθεί τον τελευταίο καιρό για το θέμα του bulling σε σχολεία και Πανεπιστήμια καθώς και για τις θλιβερές συνέπειες του με απολογισμό την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Το bullying είναι ένα γενικά εδραιωμένο κοινωνικό φαινόμενο το οποίο δρα σε υποομάδες όπως για παράδειγμα μια σχολική τάξη, ένα μουσικό ωδείο, μια ομάδα ποδοσφαίρου κ.ο.κ. Με αφορμή την επιστολή αναγνώστη, η ιστοσελίδα μας θέλησε να μπει βαθύτερα στο χώρο του bullying και ποιο ειδικά στο παιδικό ποδόσφαιρο. Πέφτουν τα μικρά παιδιά θύματα bullying; Αν ναι με ποιο τρόπο και πως το αντιμετωπίζουμε. Αυτά είναι τα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε και να ενημερώσουμε τους γονείς και τους προπονητές για το πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο του «ποδοσφαιρικού εκφοβισμού».
Κίνητρο στην αποτυχία; Αν μπορείς να το βρεις, θα εξελιχθείς!
Γράφει ο Γιάννης Ζαρώτης MSc-PhD, Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος* Ο αθλητισμός προσφέρει για τους συμμετέχοντες τη δυνατότητα να αναπτύξουν δεξιότητες και έννοιες, οι οποίες θα συμβάλλουν στη δόμηση μιας «λειτουργικής» προσωπικότητας. Αν υπάρχει μία βεβαιότητα στον αθλητισμό, είναι ότι ο καθένας, ανεξάρτητα από το πόσο καλός είναι, κάποια στιγμή θα βιώσει την αποτυχία και την απογοήτευση. Το σημαντικό ερώτημα είναι, πώς θα ανταποκριθεί σε μια πιθανή αποτυχία;
Επιστολή παιδιού (ποδοσφαιριστή) προς τον πατέρα του (ΙΣΠΑΝΙΑ)Μια επιστολή, που αξίζει να τη διαβάσουμε όλοι....
"Αγαπημένε μου πατέρα, Δεν ξέρω πως να στο πω. Σίγουρα πιστεύεις ότι το κάνεις για το καλό μου, αλλά δεν μπορώ να μην αισθάνομαι άσχημα, να μην αισθάνομαι παράξενα.. Ψυχολογικά χαρακτηριστικά αθλητώνΗ Αθλητική Ψυχολογία είναι ένα κομμάτι της Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας, η οποία περιέχει την εφαρμογή των αρχών και των ευρημάτων της Ψυχολογίας στο αθλητικό πλαίσιο. Ψυχολογία είναι η επιστήμη που βοηθά τον άνθρωπο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και τις ικανότητές του. Αποδέχεται την διαφορετικότητα των ανθρώπων και δεν επεμβαίνει με σκοπό να αλλάξει τον χαρακτήρα τους, αλλά να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα θέματα που προκύπτουν. Για την επιστήμη της Ψυχολογίας υπάρχουν σε κάθε άνθρωπο προτερήματα και στοιχεία προς βελτίωση.
Ψυχολογική διάσταση της προπόνησης Η αθλητική προετοιμασία έχει ως σταθερή βάση την προπόνηση. Αποτελεί το μέσο για να δουλέψει ο αθλητής τις όποιες αδυναμίες του, να καλύψει τα κενά του σε τεχνικά στοιχεία και φυσική κατάσταση. Η διαδικασία της προπόνησης είναι, ωστόσο, αρκετά επίπονη και κουραστική για τους αθλητές. Όσο «δύσκολη» περιγράφεται η προπόνηση, τόσο περισσότερα θετικά στοιχεία προσφέρει στον αθλητή. Η ψυχο-πνευματική προετοιμασία του αθλητή και τα όποια ψυχολογικά χαρακτηριστικά καλείται να επιδείξει στους αγώνες, έχουν ως πηγή την προπόνηση.
Η αλήθεια είναι πως τα περισσότερα παιδιά δεν θέλουν να χάνουν! Είτε πρόκειται για έναν αγώνα δρόμου μέχρι την εξώπορτα είτε για ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με φίλους ή γονείς, ο ανταγωνισμός έρχεται και θεριεύει.
Ιδιαίτερα ανάμεσα στα 4 και τα 5 χρόνια, που το παιδί ανακαλύπτει τις ικανότητές του και τον εαυτό του και αρχίζει να εντάσσεται σε κοινωνικές ομάδες, τότε αρχίζει και αποκτά έντονα το στοιχείο του ανταγωνισμού. Το στοιχείο για την πρωτιά, βέβαια, είναι ανάγκη κάθε παιδιού, μιας που μέσα από αυτήν παίρνει την αποδοχή, την αναγνώριση, τον έπαινο, αλλά και τον έμπρακτο θαυμασμό των γύρω του. Σε ένα βαθμό, η τάση αυτή είναι φυσιολογική και αναμενόμενη και ανήκει στην αναζήτηση των ισορροπιών στο κάθε παιδί, που -ενώ αναπτύσσεται- καλείται διαρκώς να απαντά στο υπαρξιακό ερώτημα: «Ποιος είμαι;», «Τι είμαι;», «Ποια η σχέση μου με τους άλλους;». Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που κάνουν κάποια παιδιά να δυσκολεύονται περισσότερο να δεχτούν ότι έχασαν, από ό,τι κάποια άλλα. Αυτοί μπορεί να είναι στοιχεία της προσωπικότητας, όπως ένας εκρηκτικός χαρακτήρας, η τελειομανία ή το γεγονός ότι δεν είχαν πολλές ευκαιρίες να αποδεχτούν την ήττα τους. Για παράδειγμα, αλλιώς αντιδρά στην ήττα ένα μοναχοπαίδι, αλλιώς ένα παιδί με μεγαλύτερα αδέρφια. Σε γενικές γραμμές, όλα τα παιδιά περνάνε τη φάση της πρωτιάς. Εκεί που θα πρέπει να αναλάβετε δράση είναι όταν η εμμονή του αυτή αρχίζει να επηρεάζει τις σχέσεις του με τους φίλους του. Για παράδειγμα, επιμένει για πολύ καιρό: «Δεν θέλω να ξαναπάμε να παίξω με το Νικολάκη» ή παραιτείται οριστικά από παιχνίδια που δεν του χάρισαν την πρωτιά, από φόβο να μη χάσει ξανά και χρειαστεί να το αντιμετωπίσει. Κοινώς, όταν αποφεύγει το ίδιο το παιχνίδι, τη δραστηριότητα ή τους ανταγωνιστές, εξαιτίας του φόβου της ήττας. Αυτό που θα πρέπει να του πείτε είναι πως στη ζωή κάποια πράγματα έχουν διαβαθμίσεις. Δεν θα πρέπει να θυσιάζουμε τους φίλους μας για μια πρωτιά. Το σημαντικό είναι να μάθει να δέχεται τη ρεαλιστική πραγματικότητα που θα το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή, ότι δηλαδή άλλες φορές χάνουμε κι άλλες κερδίζουμε. Κάποιες φορές, η δυσκολία των παιδιών να χάνουν μπορεί να επηρεάζεται από τη δική μας στάση. Ίσως άθελά μας να έχουμε καλλιεργήσει τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε αυτό και τα αδέρφια του ή ίσως η δυσκολία της ήττας να είναι και δικό μας πρόβλημα. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε;
Όταν παίζουν τα παιδιά μεταξύ τους, συγχαρείτε το νικητή, αλλά και όλους τους υπόλοιπους για την προσπάθεια. Μην υπερεκτιμάτε ούτε τη νίκη, ούτε την ήττα, μην το παρακάνετε ούτε με το νικητή, ούτε με τους χαμένους. "Όλα τα παιδιά θέλουν να κερδίζουν. Αλλά η πρωτιά δεν είναι το παν στη ζωή. Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει πως όποιος ξέρει να παίζει, ξέρει και να χάνει." Tης Μαρίας Σκαπέρα (M.Ed. ψυχοπαιδαγωγός, εκπαιδευτική σύμβουλος) Ένα απογοητευμένο παιδικό πρόσωπο… Ένα βλέμμα καρφωμένο στο γρασίδι… Ένα δάκρυ που σκουπίζεται με το ιδρωμένο χεράκι… Ένα παιδί που πάει αργά στη μπάλα λες και δε θέλει ποτέ να τη συναντήσει… Ένα παιδί που έρχεται στο γήπεδο χωρίς χαμόγελο… Ένα παιδί που φεύγει από το γήπεδο χωρίς χαμόγελο…
Όλα ήταν τόσο διαφορετικά στο ξεκίνημα. Προσμονή, αγωνία, όρεξη για προσπάθεια. Περηφάνια για τα καινούρια παπούτσια. Συναισθήματα τόσο έντονα μέσα στη στολή της ομάδας, με το σήμα στο μέρος της καρδιάς και τον μαγικό, "μοναδικό" αριθμό στην πλάτη. Το νούμερο 9 είναι δικό μου… Θα κάνω σουτ σε πραγματικό τέρμα… Σε κανονικό γήπεδο… Θα βάλω πολλά γκολ! Θα παίξω το πιο όμορφο παιχνίδι στον κόσμο! Γιατί δεν με αφήνει ο προπονητής να τρέξω με τη μπάλα? Γιατί πρέπει να περιμένω στην ουρά? Γιατί δεν παίζουμε αλλά ακούμε συνέχεια οδηγίες? Ο μπαμπάς γιατί μου φωνάζει συνέχεια τι να κάνω? Η μαμά γιατί όποτε έρθει κοντά μου η μπάλα μου φωνάζει ‘’τρέξε΄΄? Τι εννοεί ο προπονητής όταν λέει ΄΄ βάλε σωστά το πόδι σου’’. Τι εννοεί όταν μου φωνάζει ΄΄ όχι έτσι΄΄? Τελικά δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστά. Δεν τα καταφέρνω. Είμαι ο χειρότερος παίκτης. Τι δουλειά έχω εγώ εδώ? Αυτό δεν είναι παιχνίδι για μένα. Δεν είναι καν παιχνίδι! Καλύτερα να μην ξαναέρθω στο γήπεδο! Είμαι ένας αποτυχημένος… Είμαι σίγουρος πως κανένας δεν θα ήθελε να είναι στη θέση του μικρού μας φίλου. Που ήρθε γεμάτος προσμονή και όνειρα στο γήπεδο, με κίνητρα όπως: Ευχαρίστηση: Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως η ευχαρίστηση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη συμμετοχή και την παραμονή ενός παιδιού στον αθλητισμό. Βελτίωση Δεξιοτήτων: Οι έρευνες την εντάσσουν μεταξύ των σημαντικότερων παραγόντων. Φυσική Κατάσταση: Σημαντική παράμετρος ειδικότερα όσο μεγαλώνουμε και φυσικά σε άμεση σχέση με την υγεία μας. Ατμόσφαιρα ομάδας: Συμπαίκτες, στόχοι, φίλοι, χαρές και λύπες, οικογένεια, αλληλοεκτίμηση, σεβασμός, όλοι για έναν και ένας για όλους…. Αλλά αντί για τα παραπάνω συνάντησε τα ‘’αντικίνητρα’’: Να μην παίζει αρκετά: Παίζουν οι καλύτεροι… Να μην ευχαριστιέται: Παρατηρήσεις και κατευθύνσεις σύμφωνα με τις ανάγκες κάποιου άλλου… Μεγάλη έμφαση στη νίκη: Η προσπάθεια και η βελτίωση σε δεύτερη μοίρα… Πολύ πίεση από γονείς, προπονητές και συνομήλικους: Παιχνίδι δεν είναι το ποδόσφαιρο ή κάνω λάθος? Φτωχή προπόνηση: Έλλειψη κινήτρων, διασκέδασης, χαράς… Ο αθλητισμός δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να δοκιμάσουν νέες δεξιότητες και να αξιολογήσουν τα ίδια τις ικανότητές τους. Ως πρόσωπα εξουσίας οι γονείς και οι προπονητές έχουν στα χέρια τους τεράστια δύναμη: Τη δύναμη να κάνουν τα παιδιά τους να νοιώσουν καλά με τον εαυτό τους. Ακόμα και οι πιο απλές παρατηρήσεις μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Οι γονείς και οι προπονητές, δεν πρέπει ποτέ να πάψουν να βρίσκουν κάτι το οποίο το παιδί κάνει καλά και να το επαινούν γι΄ αυτό. Σημαντικές κατευθύνσεις για κάθε προπονητή αναπτυξιακών ηλικιών: Χαιρετάτε κάθε παιδί ξεχωριστά όταν φτάνει για την προπόνηση. Κάντε το να νοιώσει καλά που βρίσκεται εκεί. Δείχνετε εμπιστοσύνη στις μαθησιακές δυνατότητες των παιδιών. Προσφέρετε τους δραστηριότητες που να ανταποκρίνονται στο επίπεδο ανάπτυξής τους. Ενθαρρύνετε την προσπάθεια χωρίς να εστιάζετε πάντοτε στο αποτέλεσμα. Αποφεύγετε τα παιχνίδια ‘’εξουδετέρωσης του αντιπάλου’’ και άλλες δραστηριότητες, που μπορεί να κάνουν τα παιδιά να νοιώσουν υπερβολικά πιεσμένα. Δημιουργείτε τις προϋποθέσεις ώστε να σημειώνονται πολλές επιτυχίες. Να είστε συγκεκριμένοι όταν τους λέτε τι σας αρέσει σχετικά με την προσπάθειά τους. Ενθαρρύνετέ τα με ένα χαμόγελο, ένα νεύμα ή ένα κλείσιμο του ματιού. Επαινείτε τα για πράγματα που έκαναν ιδιαίτερα καλά. Ένα φιλικό χτυπηματάκι στην πλάτη έχει μεγάλη σημασία γι’ αυτά. Δίνετέ τους να αναλαμβάνουν ευθύνες. Αφήνετέ τα να συμμετέχουν στις αποφάσεις και δίνετε στο καθένα από αυτά την ευκαιρία να γίνει ‘’αρχηγός’’. Εναλλάσσετε τους αρχηγούς των ομάδων. Ζητάτε τους να εκφράζουν τη γνώμη τους και προτρέπετέ τα να θέτουν ερωτήσεις. Τα παραπάνω είναι ένας οδηγός για τις Βασικές Αρχές Προπόνησης από την Ένωση Καναδών Προπονητών. Κι ακόμα: Εντόπισε κυρίως όσα γίνονται σωστά και ενθάρρυνέ τα! Ενθάρρυνε με ειλικρίνεια, αλλιώς θα είσαι αναποτελεσματικός! Ανάπτυξε ρεαλιστικές προσδοκίες σύμφωνα με την ηλικία και τη δεξιότητα του αθλητή σου! Ιδιαίτερα στους αρχάριους δώσε έμφαση στην προσπάθεια! Δίδαξε, το καλύτερο κίνητρο είναι η βελτίωση! Προσάρμοσε τις δραστηριότητες στα παιδιά και όχι το αντίθετο! Τα παραπάνω είναι στην ύλη του UEFAC’ και αποτελούν κατευθύνσεις για προπονητές αναπτυξιακών ηλικιών. Οι καλοί προπονητές πρέπει (μεταξύ άλλων) σύμφωνα με τον Αθλητικό Ψυχολόγο κ.Ν.Γεωργιάδη: Να διδάσκουν στα παιδιά να διασκεδάζουν με τη συμμετοχή στον αθλητισμό, να ευχαριστιούνται με τη νίκη και να ανταποκρίνονται με περισσότερο πείσμα για δουλειά μετά από αποτυχίες. Να κατανοούν ιδιαιτέρως τους λόγους που παρακινούν κάθε παιδί να συμμετέχει στον αθλητισμό. Να δίνουν έμφαση στη βελτίωση, στη γνώση, στη σωστή εκτέλεση και στην προσπάθεια για επιτυχία. Να βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν θετική διάθεση για τον αθλητισμό αλλά και για τη ζωή γενικότερα. Να κάνουν πράξη αυτά που διδάσκουν. Πόσο σημασία δίνουμε αλήθεια στα παραπάνω σαν προπονητές και σαν γονείς? Το ‘’μπράβο΄΄, η ενθάρρυνση, η αναγνώριση της προσπάθειας έχουν θέση στην καθημερινότητά μας? Το παιδί περιμένει από εμάς μια καλή κουβέντα. Θα πάρει δύναμη και θα αρχίσει να πατάει στα πόδια του. Το λάθος, η κακή πάσα, το άστοχο σουτ είναι μέρος της διαδικασίας. Είναι στο παιχνίδι της εξέλιξης και πάντα θα υπάρχουν! Μήπως να μάθουμε να τα αντιμετωπίζουμε? Σωστά όμως, σαν κίνητρο για προσπάθεια και βελτίωση. Ο αθλητικός ψυχολόγος Dr. Terry Orlick, αναφέρει πως: ‘’Το να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί τους να αναπτύξει υψηλή αυτοεκτίμηση, αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα δώρα που μπορούν να του κάνουν’’. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από μια υγιή αίσθηση αυτοεκτίμησης , για να νοιώθουν καλά με τον εαυτό τους και τους άλλους. Η αυτοεκτίμηση είναι κάτι παραπάνω από μια απλή αίσθηση ικανοποίησης. Είναι μια στάση που λέει: ‘’Είμαι ικανός, μπορώ να το κάνω αυτό’’. Η στάση αυτή αναπτύσσεται όταν γονείς και προπονητές δείχνουν έμπρακτα την πίστη τους στα παιδιά και τα ενθαρρύνουν να αναλάβουν τα ίδια την ευθύνη της εκπλήρωσης των δυνατοτήτων τους. Ο φημισμένος παιδοψυχολόγος JeanPiaget πίστευε πως το χρονικό διάστημα μεταξύ 6-11 ετών, αποτελεί την πιο σημαντική φάση στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού. Ο ψυχολόγος B.F. Skinner πιστεύει πως η προσωπικότητα του ανθρώπου, διαμορφώνεται από τη θετική υποστήριξη που λαμβάνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. ‘’Είμαστε αυτό που είμαστε, επειδή μας έχουν ανταμείψει γι΄ αυτό΄΄. Στο καταπληκτικό ποίημα του Ronald Russel‘’Lessonsfrom life’’, το οποίο για μένα αποτελεί οδηγό στη συναναστροφή μου με παιδιά, μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής: ‘’….Αν ένα παιδί ζει μέσα στον έπαινο: Μαθαίνει να εκτιμά. Αν ένα παιδί ζει μέσα στην επιδοκιμασία: Μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση...’’ Έχουμε ευθύνη να δημιουργήσουμε εκτός από καλούς αθλητές, σωστούς ανθρώπους με βάσεις και εφόδια να αντιμετωπίσουν τη ζωή και τα προβλήματα της. Τα εμπόδια λένε, είναι πολύ μεγάλα αν επικεντρώνεσαι σε αυτά και όχι στο στόχο που είναι πάντα στο βάθος.Οι στόχοι ωστόσο θα πρέπει πάντα να είναι εφικτοί, να μην το ξεχνάμε αυτό. Είναι μεγάλο το δώρο της αυτοεκτίμησης, για να μην το χαρίσουμε στα παιδιά! Αν νοιώσουν καλά με τον εαυτό τους, θα έρχονται και θα φεύγουν χαρούμενα από το γήπεδο. Θα απολαμβάνουν την προπόνηση και την παρουσία τους στην ομάδα. Θα έχουν θέληση και κίνητρα για να βελτιωθούν. Ένα παιδικό χαμόγελο δεν είναι απλά μια εικόνα! Αξίζει πολύ περισσότερα… Bασίλης Παπαδάκης-Προπονητής Ποδοσφαίρου Πηγές: Βιβλίο ‘’Straight Talk about Children and Sport’’, Janet LeBlanc, Louise Dickson Σεμινάριο Παιδικού Ποδοσφαίρου, Χανιά 2010, Εισήγηση Αθλ.Ψυχολόγου Β.Κάκκου Ύλη UEFAC’ , Εισήγηση καθηγητή Αθλητικής Ψυχολογίας ΤΕΦΑΑ Θεσ/νικης Γ.Δογάνη Σεμινάριο Χαλκίδα 2011, Εισήγηση DrΝ.Γεωργιάδη Πηγή: footballacademies |
|